شعر و مهارتهای آفرینشی
ممکن است شما از خواندن و گوش دادن به شعری در زبان مادری خود و یا انگلیسی لذت ببرید. پیش از همه چیز باید گفت که شعر متنی است که میتوان به آن اعتماد کرد بنابراین محرک و انگیزه برای پشیرفت ادبی هستند. شعر از غنیترین منابع ادبی است و دامنه گسترده ای از فرصتهای یادگیری را پیش رو مینهد. ممکن است کسی متخصص ادبیات نباشد و بتواند با خواندن شعر دایره لغات و سواد ادبی خود را ارتقا بخشد.
بسیاری از اساتید آموزش زبان خارجه برای بهتر تدریس کردن از شعر در کلاسهای خود بهره میبرند. آنها از تکنیکهایی چون فعالیتهای گفتاری ارتباطی، کار بر روی فعالیتهای نوشتاری، کار بر روی مترادفها و متضادهااستفاده میکنند.
فعالیتهای گفتاری ارتباطی
قبل از انجام هرگونه کار آفرینشی، بایست دانش آموزان را از حیث توانایی خواندن آماده کرد.
در گام اول میتوان محیط را با پخش یک موسیقی آرام آماده ساخت و برای معرفی کردن موضوع از تصاویر استفاده کرد. سپس دانش آموزان در شرایطی قرار میگیرند که درباره دانش شخصی خود و یا تجربهای که مربوط به موضوع میشود فکر کنند.
در گام دوم، آنها در مورد شعر فکر می کنند. در ابتدا همراه با یک همدرس و بعد در گروههای کوچک. در پایان کلاس نیز ایدههایشان را به اشتراک میگذارند. سپس استاد باید وارد بحث شده و در ایدهها و دایره لغات آنها را کمک کند. سپس در صورت مشاهده بازخورد، مشکل را بیرون کشیده و رفع آنها را به جلسه بعد موکول نماید.
استاد میتواند برای فعالیتهای پیش از خواندن یکسری کاربرگ تهیه کند. این کاربرگ میتواند شامل یک پرسشنامه، چند سوال، ریشه جملات مورد بحث، اظهارات و ایدهها باشد.
دانش آموزان نیز قادر خواهند بود که پایان مضمونی هر بیت یا تمام شعر و یا حوادثی که بعد از شعر در داستان رخ میدهد را حدس بزنند.
سپس دانشآموزان در مورد پاسخ فردی خود به شعر، شخصیتهای شعر و مضمون شعر و اموزههای اخلاقی به بحث مینشینند.
دانش آموزان میتوانند با اجرای نمایشی شعر و تهیه یک ویدئو از آن در موردش به بحث بنشینند. گروههای مختلف دانشآموزی با نمایش دادن کارهایشان که به موضوعات مختلف مربوط است، میتوانند به درک بالاتری از زبان برسند.
کار بر روی بیان و تلفظ
خیلی خوب است اگر دانشاموزان را تشویق به تکرار و اجرا یک شعر کنیم. استاد میتواند یک شعر برای آنها خوانده و یا یک فایل صوتی برای آنها ضبط کند تا بدین طریق به "مکثها" و "استرسها"ی کلمات پی ببرند.
یکی از روشها این است که نیمی از دانش آموزان شروع به کف زدن در کلاس همراه با پاضرب برای ایجاد ریتم می کنند و نیم دیگر زمان را محاسبه می کنند. سپس جای دو گروه با یکدیگر عوض میشود.
وقتی انها کلمه را زمزمه می کنند، استاد باید شروع به از بر خواندن کند تا بدین طریق اعتماد بنفس آنها بیشتر شده به نجوا و فریاد برسد تا بدین طریق احساسات خود را نیز همراه ادای کلمه بروز دهند. این روش باید فرح انگیز اجرا گردد. بدین ترتیب دامنه انرژی بسیاری در محیط ایجاد شده و فراموش نکنید که اعتماد استاد به شاگردان و بالعکس بسیار مهم است.
فعالیتهای نوشتاری
شعر یعنی نوشتار خلاقانه. دانش آموزان میتوانند هر کدام بیتی یا مصرعی و یا بندی به شعر بیفزایند. شعری که حاصل سرودن یک گروه کلاسی است.
مثلا میتوانند نامهای را به یکی از شخصیتهای شعر بنویسند. مثلا بپرسند که قبل از شروع شعر و یا بعد از ان چه اتفاقی افتاد و نظیر اینها.
خیلی خوب است اگر دانشاموزان را تشویق به تکرار و اجرا یک شعر کنیم. استاد میتواند یک شعر برای آنها خوانده و یا یک فایل صوتی برای آنها ضبط کند تا بدین طریق به "مکثها" و "استرسها"ی کلمات پی ببرند.
آنها میتوانند از یک شعر به عنوان مدل و الگو برای سرودن یک شعر مشترک و گروهی بهره ببرند.
نوع شعر نیر می تواند انواع فرصتهای نوشتاری را در اختیار شخص قرار دهد: مثلا نامهها، خاطرهها، نمایش رادیویی، مقالههای روزنامه، و پندنامه همه و همه میتوانند وامدار متن اصلی یک شعر باشند.
دانش آموزان می توانند به صورت خودجوش تمرینهای "فرمولبندی دوباره" را جهت تمییز دادن نوشتار رسمی از غیررسمی به کار گیرند.شعرهای بلندتر را میتوان به 50 کلمه مختصر کرد. یا میتوان دانش آموزان را تشویق به این کرد که کلمات محتوایی را به دایره مترادفها و متضادها وارد کنند و بعد از آن به بحث در مورد دایره لغات بپردازند.
بایدها و نبایدها
ممکن است به شعری بر بخورید که از حیث مضمونی با طرح کار شما همخوانی داشته باشد. میتوانید با رعایت حق کپی رایت، آن را مورد استفاده قرار دهید.
استاد نباید از اشعار بلند، قدیمی، و مبهم استفاده کند. چون همیشه یک سری از دانش آموزانی هستند که با این مسئله مشکل دارند. در هر حال، شعر بد داشتن خیلی بدتر از شعر نداشتن است.
استاد باید منطق اموزشی و اهداف فعالیتی خود را برای دانش اموزان روشن کند. ممکن است برخی از دانش اموزان علاقه به مطالعه ادبیات نداشته باشند؛ فراموش نکنید که آنها احتیاج به انگیزه فراوان دارند.
استاد باید دوباره دانش آموزان را مطمئن سازد که نیازهای آنها همچون آماده سازی برای امتحان از سوی او دیده و اهمیت داده میشود.
ریسک استفاده از شعر ارزشش را دارد. شعر توانایی خلق علاقه شدید به زبان را دارد. چرا که دارای خاصیت چندبعدی و روان بودن است.
استاد میتواند از شعر به عنوان سازماندهنده فعالیت شاگردانش در کلاسهای چند سطحی برای دانش اموزان مبتدی تا درجات بالاتر بهره ببرد.
برخی از اشعار برای دانش آموزان حالت الهامبخش و خوشایند دارد. شعرها میتوانند دربرگیرنده، مشوق، و یاداوردنی باشند. لذا شعر میتواند موجب تکمیل و غناعت دروس گردد.
نتیجهگیری
یکی از تکنینکهای بسیار ثمر بخش استفاده از تکنیک "تشخص بخشی" است. دانش آموزان حرفهای بسیاری برای گفتن به یکدیگر دارند. آنها میتوانند از ایدهها و فرضیههای ذهنی خود برای هم سخن بگویند. این یک فرصت ناب است. در این شرایط است که دانش آموزان با درگیر شدن در فضا ، موجبات مفرح شدن شرایط را بوجود آورده و فراگیری زبان را به یادماندنی می کنند و آن وقت تاثیر عمیق آن را در فراگیری زبان فرا خواهید گرفت. حتی اگر استاد مورد نظر، ادبیات انگلیسی را به طور رسمی مطالعه نکرده باشد.
ترجمه : محمدرضا صامتی
بخش ادبیات تبیان
منابع:
سایت poetryteachers
سایت teachingenglish